Joseph Louis Gay-Lussac
Fransız fizikçi ve kimyacısıdır (St. Leonard-le Nobalt 1778-Paris 1850). 1797’de Politeknik Okulu’na girdi. 1800’de burayı bitirince Köprüler ve Yollar Okulu’na girdiyse de bir yıl ünlü kimyacı Berthollet’in asistanı oldu. 1802’de okutman, 1808’de Sarbonne’de fizik profesörü, bir yıl sonra da Politeknik Okulu’nda kimya profesörü oldu. 1832’de bu görevinden ayrılarak Doğa Tarihi Ulusal Müzesi’ne kimya profesörü oldu. Fizik alanındaki çalışmalarına, gazların sıcaklık etkisiyle genleşmelerini incelemekle başlayan Gay-Lussac, bir gazın sıcaklığı, hacmi ve basıncı arasındaki ilişkiyi açıklayan yasayı buldu (Gay-Lussac Yasası).
1804’te Jean Babtiste Biot (1774-1862) ile birlikte, bir balonla atmosferin üst tabakalarına (7.000 m) çıkarak yerin mıknatıslığını da inceledi. 1808’de gazlardaki katlı hacimler yasasını buldu; bu arada buhar yoğunluklarının ölçülmesinde kullanılan değişik yöntemler geliştirdi.Kimya alanında da önemli araştırmaları vardır. 1808’de kimyasal yöntemlerle sodyum ve potasyumu, daha sonra da iyot ve boru elde etti. Thenard ile ortak çalışmaları sonucu klorun basit bir cisim olduğunu kanıtladı. Arsenik bileşikleri üzerinde yaptığı uzun araştırmalar sonucu kimyada yeni bir çığır açan Bileşik Kökler Yasası’nı buldu. Fizik ve kimya alanındaki çalışmaları yanmda birçok kuruluş ve komisyonda da görev alan Gay-Lussac Paris ve Berlin akademilerinin üyesi olup, 1839’da soyluluk ünvanı aldı.
Gay-Lussac Yasası: İdeal gazların, belirli bir sıcaklık ve basınçtaki hacmini belirleyen ve p.V=n.R.T. eşitliğiyle açıklanan yasadır. Bu yasaya göre mol sayısı n olan bir ideal gazın sıcaklığı (T) değişirse, hacmiyle (V) birlikte basıncı (p) da değişir. R, değeri 8.314 (Joule/°K-mol) olan evrensel gaz sabitidir. Gay-Lussac tarafından 1802’de açıklanan bu yasaya göre, bir ideal gazın sabit basınç altında genleşmesi, gazın kimyasal yapısına bağlı değildir. Genleşme sırasında gazın basıncı aynı kalmak koşuluyla, 0°C sıcaklıktaki hacmi V0 olan bir ideal gazın t°C’deki hacmi Vt=Vo (l+∞ t) eşitliğiyle verilir. Yaklaşık değeri 1/273 olan x, ideal gazın sıcaklıkla genleşme katsayısıdır. Gay-Lussac yasasının sonuçlarından birisi de, mutlak sıfır noktasının t = – 263.2°C olarak belirlenmesidir.
